Van Overleven naar Verbonden Zijn: Hoe het brein zich herstelt door integratie

In momenten van stress of emotionele pijn voelt het soms alsof lichaam, gevoel en gedachten elk hun eigen weg gaan. We denken één ding, voelen iets anders, en het lichaam reageert weer op zijn eigen manier. Toch is het precies in het samenbrengen van deze drie dat herstel begint.

Wat betekent integratie in het brein?

In de moderne neurowetenschap spreekt men over top-down en bottom-up integratie (Siegel, 2020).
Dat verwijst naar de samenwerking tussen drie niveaus van ons functioneren:

• Cognitief (top-down): je kunt jezelf observeren en nadenken over wat je voelt.

• Emotioneel (middenniveau): je kunt gevoelens toelaten, benoemen en begrijpen zonder ze te onderdrukken.

• Lichamelijk (bottom-up): je kunt spanning of energie in je lichaam voelen en die bewust reguleren.

Wanneer deze drie lagen samenwerken, ontstaat er coherentie, een gevoel van innerlijke samenhang en rust...

Van overleven naar reguleren

Na stress of trauma raakt het zenuwstelsel vaak ontregeld. We schieten in automatische overlevingsreacties: vechten, vluchten of bevriezen. 

Therapie helpt om opnieuw verbinding te maken met het lichaam en met de gevoelens die daaronder liggen. Dit proces noemt men homeostatische reorganisatie: het zenuwstelsel leert zich weer veilig te voelen, te ontspannen en in evenwicht te blijven.

Het gevoel van samenhang

Aaron Antonovsky (1987) noemde dit proces the sense of coherence; het gevoel dat het leven begrijpelijk, hanteerbaar en betekenisvol is. Wanneer je dit ervaart, voel je dat er iets in jou op zijn plaats valt. Je bent niet langer enkel aan het overleven, maar aan het leven met bewustzijn en vertrouwen.

Een uitnodiging tot zelfobservatie

Je kunt jezelf af en toe vragen:

• Wat merk ik vandaag in mijn lichaam?

• Welke emotie probeert gehoord te worden?

• Kan ik even stilstaan zonder oordeel, gewoon met mildheid?

Elke kleine stap in bewustwording is een stap richting integratie; de ervaring dat jij een heel mens bent, met lichaam, gevoel en geest in verbinding.

Referentielijst

Antonovsky, A. (1987). Unraveling the mystery of health: How people manage stress and stay well. San Francisco, CA: Jossey-Bass.
Siegel, D. J. (2020). The developing mind: How relationships and the brain interact to shape who we are (3rd ed.). New York, NY: Guilford Press.

© 2025 Emel Kiliç.
Referentie: Kiliç, E. (2025, oktober). Van overleven naar verbonden zijn: de kracht van integratie. www.emelkilic.be